Alles op straat

Het nieuws dat de afgelopen week de Belgische media en politieke wereld in de ban hield, is de tiendelige reeks die de krant De Standaard brengt over de moeizame Belgische regeringsvorming. ?De Zestien is voor u?, luidt de titel van de reeks, verwijzend naar een ?geheime? uitspraak van MR-voorzitter Didier Reynders, die Yves Leterme meedeelde dat hij hem weliswaar het premierschap gunde, maar dat er dan wel iets voor zichzelf moest inzitten. In ware thrillerstijl en met veel sappige details brengt De Standaard tien dagen lang verslag uit van ?de zwaarste crisis uit de Belgische politieke geschiedenis?. De lezer kan meesmullen van tien ?exclusieve verhalen die u meer inzicht verschaffen in wat er werkelijk gebeurde achter de schermen van de formatie.? Sms?jes van politici, de verwijten die ze elkaar naar het hoofd slingerden en details uit vertrouwelijke gesprekken met de koning: u kan het allemaal lezen in De Standaard.?De Zestien is voor u?. Die titel alleen al. Het zijn woorden van Didier Reynders gericht aan Yves Leterme, maar tegelijkertijd gaat het om een aanspreking van de lezer. Voor u, dames en heren. Kijk eens hoe wij ons uit de naad hebben gewerkt om de meest sensationele details van de formatiecrisis voor u te onthullen. Dat toontje dat ze aanslaan, alsof zij precies weten wat goed voor ons is. Voor u, dames en heren. Leun maar lekker achterover en geniet ten volle van wat zich ?achter de schermen? van de politieke wereld afspeelt. Dit, bijvoorbeeld: Van Rompuy haalt Leterme weg van op het huwelijksfeest van zijn nicht om voor overleg naar Brussel te sporen. Het is maar dat u het weet, dames en heren: de nicht van Yves Leterme is getrouwd. Of nog: Van Rompuy zit alleen thuis, de familie heeft een vierdaagse boottocht geboekt. Zo, dat weten we dan ook weer. Voor u, beste mensen! De Zestien is voor u. Gluur maar lekker mee! Het zijn vandaag niet langer alleen de populaire kranten die van politiek entertainment maken. Ook zogenaamde kwaliteitskranten bezondigen zich steeds vaker aan populisme. Alles wordt te grabbel gegooid. De sms?jes van politici staan paginabreed uitgesmeerd in de krant. Dagelijks brengen de Vlaamse en Nederlandse ?betere? kranten mij op de hoogte van het liefdesleven van mijnheer en mevrouw Sarkozy. Iedere gil die Geert Wilders slaakt, is een aanleiding voor een artikel in de Volkskrant. Wilders heeft een aanval van diarree of is het slachtoffer geworden van een mislukte haarkleuring? U leest het morgen ongetwijfeld in de Volkskrant. Zelfs zogenaamde kwaliteitsmedia kunnen niet meer zwijgen en braken de woorden waarvan ze denken dat de mensen ze willen horen. Dat De Standaard uitpakt met 'vertrouwelijke' details over de formatiecrisis, betekent uiteraard dat de Belgische politici hen die details verschaft hebben. Dat is ronduit shockerend. Zoals Minister van Staat Mark Eyskens de afgelopen week terecht opmerkte: het lekt vandaag zodanig dat de hele politieke klasse dreigt te verdrinken. Maar wie wil lekken, moet altijd ergens een luisterend oor vinden. Dat heeft De Standaard geboden, en daarmee bezondigen ze zich aan praktijken die een kwaliteitskrant onwaardig zijn. Politici verlangen macht en aandacht ? zo is het en zo is het altijd geweest. Maar meer dan ooit zijn journalisten daarin vandaag hun handlangers geworden. De mensen die in de mediawereld de touwtjes in handen hebben, vinden het blijkbaar niet langer nodig om blijk te geven van enige kritische geest bij het bepalen van wat wel of niet de krantenkoppen of headlines haalt. Hoofdredacteuren van kwaliteitsmedia worden meer en meer managers. Het is tekenend dat Peter Vandermeersch, de hoofdredacteur van De Standaard, verkozen werd tot marketeer van 2007 en daar zelf bijzonder trots op is. Wanneer ook al kwaliteitsmedia er niet voor terugdeinzen om zich te laten leiden door emotie en sensatie, dan komen we in een gevaarlijke situatie terecht. De media dragen als vierde macht in onze samenleving een verpletterende verantwoordelijkheid. Wie het heeft over de huidige verrechtsing van de samenleving, mag daarbij de grote rol van de media niet uit het oog verliezen. De Nederlandse schrijver Willem Frederik Hermans noemde journalisten hoernalisten. Na wat ik de afgelopen dagen in De Standaard las, moet ik hem meer dan ooit gelijk geven. Borsten bloot, billen bloot, alles op straat: het is een nieuwe regel binnen de journalistiek geworden.