Vorige week was ik uitgenodigd voor een debatavond over de mediaberichtgeving rond het conflict in Gaza. Het debat was georganiseerd door Women Inc, en het idee erachter was dat vrouwen ondergesneeuwd waren door de schreeuwerige mannen in de media. Nu viel dit laatste mijns inziens reuze mee, maar het initiatief was sympathiek en dus bevond ik me, samen met vier andere panelleden, voor een bomvolle zaal. Zet het woord Israel of Palestina in het onderwerp en de opkomst en discussie zijn gegarandeerd, blijkt keer op keer.
De toon werd meteen gezet door één van de Joodse panelleden die van wal stak dat ze blij was dat Israel bestaat en dat het het enige land in de regio is met vrouwenrechten. Van kenners heb ik begrepen dat er heel wat af te dingen is op die gelijke vrouwenrechten, maar dat geheel terzijde. Ik vroeg me af wat dat te maken had met het conflict in Gaza en met de berichtgeving erover in ons eigen land. Kennelijk is de gedachte: zolang je een democratie bent, kun je je van alles permitteren. Blokkeer een gebied, bezet een land, bombardeer alles plat, zolang je maar democratisch bent, valt er wel een vergoeilijkende mouw aan vast te knopen.
Voorafgaand aan het debat was, vooral op internet, een hevige verbale oorlog losgebarsten tussen voor- en tegenstanders van het Israelische offensief. Een klein aantal tegenstanders vloog uit de bocht door verwerpelijke leuzen te scanderen als 'Hamas, Hamas, alle Joden aan het gas'. De Vrienden van Israel grepen dit vanzelfsprekend aan om te wijzen op de verderfelijkheid ervan. Ook tijdens de debatavond werden de leuzen steeds ter sprake gebracht, hoewel de panelleden het hadden veroordeeld. Als je een stok hebt om te slaan, is het net iets te lekker om die te laten gaan.
Diezelfde pro-Israel mensen lieten na te vertellen dat op het internet mensen vanuit het comfort van anonimiteit de verschrikkelijkste dingen riepen over Palestijnen: "ze planten zich voort als konijnen" is een veelgelezen opmerking, "Gaza moet genuked worden" een andere, en dan was er nog de wellust waarmee werd gereageerd op de vele doden. Dit alles bleef die avond helaas onvermeld. In de zaal en ook in het panel was een aantal kritische Joden en Israeliers aanwezig die tot mijn grote schok met de nek werd aangekeken. Kritiek vanuit de eigen groep blijkt absolute taboe. Ik bracht in herinnering dat van moslims wordt verwacht dat ze kritiek hebben op het eigen geloof, de eigen cultuur, de moederlanden, dat ze niet hard genoeg kunnen zijn en dat het dan vaak nog niet genoeg is voor de omstanders, en dat ik het zo vreemd vind dat kritische Joden zo hard worden aangevallen en van zelfhaat worden beticht, terwijl ze alleen maar kritiek hebben op de regering van Israel.
Het is geen kritiek op de cultuur of het geloof, het bestaansrecht van Israel wordt niet in twijfel getropkken, ze zijn het slechts oneens de Israelische politiek en dat gaat heel veel Israeliers en Joden dus al te ver. Mij werd gezegd dat het toch niet uitmaakte of ze van zelfhaat werden beticht, dat het slechts woorden zijn, en dat zij tenminste mensen niet bedreigen (u ziet, het contrast tussen moslims en Joden werd met graagte uitvergroot tot karikatuur). Op het moment dat je mensen uitstoot en kalt stelt vanwege hun mening, dan grenst dat aan het monddood willen maken van andersdenkenden. Daar is niet acceptabels of beschaafds aan, ook al verpak je de verbale bommen in een suikerlaagje, zoals tijdens het debat meermaals gebeurde.
Ik dacht altijd dat alleen moslims en Arabieren kritiek afwezen, maar ik weet inmiddels beter. Kritiek is een essentieel onderdeel van vooruitgang en ontwikkeling; alleen wanneer je bereid bent kritiek te leveren en ook ontvangen is groei mogelijk. Het conflict in Israel gaan wij hier met zijn allen niet oplossen. Dat zal daar moeten gebeuren. Maar misschien kunnen we in de tussentijd met elkaar afspreken dat kritiek, op of vanuit de eigen groep geen verraad is, maar juiste een welkome verrijking.