Socialisme

Datum 16 juni 2009

Ann De Craemer van deBuren schreef een opiniestuk over socialisme, naar aanleiding van een onderzoek naar stemgedrag bij nieuwe kiezers. Dorian van der Brempt, directeur van deBuren, schrijft haar een antwoord.

In haar stuk 'Socialisme?' beschrijft Ann De Craemer haar teleurstelling over de socialistische partij. Zij is 27, ik 59. Wij zijn collega's bij deBuren, een plaats van debat en de facto een plaats waar het goed is dat verschillende meningen leven. Betekent een leeftijdsverschil van 30 jaar automatisch dat de perceptie en het perspectief anders zijn? Op zoek naar een antwoord.

Dat populisme altijd een rechtse bijsmaak zou hebben, is onjuist. Ik herinner mij voor het eerst het gebruik van dit substantief en het afgeleide adjectief in verband met Juan Peron en zijn legendarische Evita Duarte, die nog steeds verder leeft als 'musical'. Als over Nederland en Vlaanderen wordt gesproken, worden naast elkaar Marijnissen, Verdonk, Wilders, De Decker en Stevaert populisten genoemd. Net als de dictatuur is populisme geen linkse of rechtse exclusiviteit. Een populistisch politicus ? wij zouden hem een popoliticus of popol kunnen noemen - is iemand die doet wat Steve Stevaert zegt: 'hij draait de plaatjes die de mensen willen horen'. Dat is een vrij volledige definitie van populisme en ook een zeer perfide omschrijving van democratie. Populisme is een attitude die mensen verdooft. De popol praat in slogans en is ook een 'moppentapper'. Hij heeft weinig te vertellen en leent woorden waarvan het effect reeds bewezen is. De popol is een politieke moppentapper, die zijn oneliners ook door anderen laat bedenken. De popol is een acteur die ons doet geloven dat hij een auteur is, en meestal is hij niet gehinderd door grote kennis van zaken. Als bijna 50 % van de nieuwe kiezers Vlaams Belang of LDD stemmen, het dubbele van het volledige electoraat, dan word ik zeer droef. Ik begrijp de sympathie voor de judocoach die sluw is en vanuit de buik communiceert. Dat jongeren ook voor een partij kiezen die Le Pen en Haider tot haar intimi rekent, vind ik verrassend en bedreigend. Dat Ann De Craemer mijn tristesse niet begrijpt, begrijp ik niet. Welke kapitale fout hebben de socialisten in Europa en in Vlaanderen gemaakt? Er is niet één reden of oorzaak. Ik denk niet dat we van nog van één Europees Socialisme kunnen spreken. Vandaag zijn er regio-socialismen. De Fransen hebben niet dezelfde fouten gemaakt als de Engelse of de Duitse socialisten. C. Huysmans was het Belgische boegbeeld van de Socialistische Internationale. Dat was? eerste helft twintigste eeuw. Ondertussen heeft Italië afgerekend met Craxi. In Frankrijk maakten de socialisten onderling even veel ruzie als de liberalen in Vlaanderen en Tony Blair was nooit een socialist, hij was paars met heel veel blauw en een onvoorwaardelijke trouw aan de Republikeinse president van de VS. De strategische denkers van de socialistische partijen in Vlaanderen en Nederland hebben gemeend dat de vernieuwing erin bestond op te schuiven naar het steeds drukker bezette centrum. Dat was fout. Dat de sp.a een partij van vooral 'jonge intellectuelen' zou zijn, betwijfel ik. De oude harde kern in onze steden is niet helemaal door het VB gerecupereerd. Een van de fundamentele fouten is dat het 'biefstukkensocialisme' geëvolueerd is naar een 'filet pur socialisme' waar niet alleen elke dag het beste vlees wordt geëist, maar waar tegelijk ook elke (kauw)inspanning als ouderwets wordt bestempeld. Binnen het soft of lounge socialisme is nog weinig plaats voor solidariteit. Het socialisme is lui geworden. Vadsige koningen werden door de hofmeiers uit het zadel gelicht. Historia docet.Dat de nieuwe Belgen, de migranten en de asielzoekers onze steden gekleurd hebben, is een feit. Maar voor elk maatschappelijk falen een allochtone reden of oorzaak zoeken of bedenken, dat lijkt mij te éénzijdig. De manier waarop de Vlaming door Vlaanderen verzorgd wordt is uitzonderlijk. Ik ben onder de indruk van de kwaliteit van onze geneeskunde en de manier waarop het Antwerpse OCMW mijn 95-jarige moeder opvangt in het Bejaardenhuis Lozanahof. Ik schaam me diep als in de lift 'fuck moslims' wordt gekerfd, terwijl diezelfde Irakese en Marokkaanse moslims en moslima's met een glimlach een zware, delicate en moeilijke job doen.  Hoe graag betaal ik belasting om als burger zo verwend te worden. We zouden tijdens de opendeurdagen van de instellingen waar (meestal) allochtonen (meestal) autochtonen verzorgen alle kiezers van het VB moeten uitnodigen. Waarschijnlijk is deze cohabitatie van oude autochtonen en jonge allochtonen een van de vele vormen van het betere multiculturele feest. Onze overheden moeten meer communiceren over solidariteit en generositeit, die maken dat in ons land veel minder mensen onder de armoedegrens leven dan in de VS. Toen mijn dochters 10, 12 en 14 waren, besliste ik om hun zakgeld niet meer in contanten te geven maar via een doorlopende bankopdracht op hun rekening te storten. Wel, dat was het einde van dank. Als je tien jaar geleden een cultureel initiatief steunde met een gift kreeg je een dankbrief. Vandaag krijg je een factuur.Met het verdwijnen van ouderwetse rituelen is ook een stuk solidariteit verdwenen. We hebben in deze superindividuele tijd hoe langer hoe minder in gemeenschap. Het ego is nog nooit zo groot geweest, nog nooit zo goed bediend. De pc, de gsm en de iPhone zijn persoonsgebonden toestellen voor het steeds meer eisende ik. Lotto, de goktent van de overheid, streelt ons ego in al haar campagnes. Of de socialistische partijen moeten of kunnen gered worden, weet ik niet. Ze kunnen ook verdwijnen en dan ontstaat een nieuwe frisse partij gebaseerd op een combinatie van oude en nieuwe waarden. Ik denk dat het gedachtegoed niet verdwijnt want solidariteit versterkt een gemeenschap in al haar geledingen. Het is een vitamine tegen verzuring. De natuur die niet goed maar duidelijk is laat ons regelmatig weten dat wij solidariteit nodig hebben om haar humeurbuien te overleven.

Enkele suggesties voor een nieuwe politieke cultuur, niet enkel voor falende socialisten.

 1.     Steek minstens even veel middelen in uw studiedienst als in uw communicatie. Vroeger werd binnen politieke partijen nagedacht en werden deze denkoefeningen aan congressen voorgesteld. Vandaag wordt de (meest) denkende sp.a-minister als een luis in de pels gezien.

2.     Probeer aandacht te hebben voor cultuur. Cultuur was een belangrijke factor in de emancipatie van het proletariaat. Het gebrek aan aandacht voor cultuur en het immateriële in het algemeen doet de sp.a en de PVDA soms op een light versie van de VLD en de VVD lijken.

3.     Tracht de internationale draad terug op te nemen. Het sociale Europa staat nog nergens. Het liberale economische Europa verdeelt vandaag de Europeanen. Laat de Europese solidariteit Europeanen opnieuw verenigen.

4.     Zorg ervoor dat allochtonen en autochtonen gelijk behandeld worden. Zelfde kansen voor opleiding en werk en indien nodig ook zelfde straffen.

5.     Introduceer een burgerdienst die alle jonge vrouwen en mannen gedurende zes maand in onderwijs of zorgensector laat helpen. Zorg wordt duur en wij zullen er steeds meer een behoefte aan hebben.

6.     Ontwikkel processen waarin mensen opnieuw het plezier van het geven ontdekken. Laat alle kinderen in onze lagere scholen naar mekaars verhaal luisteren. Burgering moet Inburgering vervangen om ? Hamburgering te vermijden.

7.     Zet in op generatieverbindende initiatieven. De grofste segregatie die vandaag nog niet aan bod kwam is de afstand tussen generaties.

8.     Probeer in het politieke personeel een evenwicht te realiseren tussen oud en jong. Als we straks 100 worden en op ons 80 nog in fluopak op de fiets zitten kunnen we onmogelijk enkel jongeren naar parlement en regering sturen.

9.     Ontwikkel deemoed, leer opnieuw luisteren want dat was en is de grootste kwaliteit van de grootste politici.

10.  Leer opnieuw beslissen. Laat geen communicatiestrategie belangrijker zijn dan de wel overwogen beslissing die geformuleerd werd in een ondubbelzinnig standpunt. Neem de kiezer opnieuw au sérieux.En ? als binnen twintig jaar de jonge kiezers van 2007 groot en dik zullen zijn, en het VEB (Vlaams Eigenbelang, een fusiepartij van alle malcontente hard- en niet hardwerkende Vlamingen) dan toch de minister-president zal leveren van het Onafhankelijk Vlaanderen, dan mag voor mij de euthanasie worden uitgevoerd die ik vandaag nog op de valreep kon beslissen.