VLADIMIR: Let's wait and see what he says. ESTRAGON: Who? VLADIMIR: Godot. ESTRAGON: Good idea. VLADIMIR: Let's wait till we know exactly how we stand.
In Waiting for Godot (1954) van de Ierse schrijver Samuel Beckett wachten de hoofdpersonages Vladimir en Estragon op een zekere Godot. Ze doen dat op een onbepaalde plek, met als enig ?herkenningspunt? een boom, die het verstrijken van de tijd aangeeft. Het toneelstuk verhaalt twee dagen, maar het is onduidelijk hoe lang Vladimir en Estragon al wachten op Godot. Twee dagen, of hun hele leven? Dagelijks komt een jongen melden dat ?mijnheer Godot vandaag niet komt, maar morgen zeker zijn afspraak zal nakomen?.
En Vladimir en Estragon blijven wachten. De boom die het karige decor uitmaakt van het toneelstuk krijgt bladeren en de tijd glijdt voorbij, maar Godot komt nooit. Wie hij eigenlijk is, dat weet niemand. Naar alle waarschijnlijkheid bestaat Godot zelfs helemaal niet en is al dat wachten voor niets geweest.
Wanneer ik dezer dagen de Nederlandse kranten opensla of de Nederlandse televisiejournaals bekijk, denk ik vaak aan Vladimir, Estragon, de boom, de jongen, en Godot.
Nederland wacht. Niet op Godot, maar op De Film Van Geert Wilders.
Geert Wilders, de leider van de Partij voor de Vrijheid (PVV), houdt Nederland al maandenlang in de ban met Fitna. Dat is Arabisch voor ?de beproeving? en het is de titel van de door Wilders aangekondigde film waarin hij zal aantonen dat ?die verschrikkelijke Koran geen dode letter is, maar dat de islam ons onze vrijheid kan kosten als we er niets tegen ondernemen?. Wilders, die de Koran eerder met Mein Kampf vergeleek, wil met de film in beelden uitleggen wat hij in woorden al vaker heeft gezegd: Mohammad is een enge duivel die we in Nederland niet moeten aanbidden, en de ideologie van de islam is abject, fascistisch en fout.
Toen op 28 november van vorig jaar via een uitgelekt bericht in De Telegraaf bekend werd dat Wilders een korte film over de Koran zou maken, brak politiek Den Haag meteen het angstzweet uit. Wilders bevestigde dat hij aan een film over het heilige boek van de moslims werkte, maar meer wilde hij er niet over kwijt. ?Mensen moeten maar kijken?, luidde het. Ook de datum van vertoning hield hij voor zich - ?ergens eind januari?, klonk het vaag.
Meteen had Geert Wilders het kabinet-Balkenende in een houdgreep. Geert Wilders? Een film? Wat? Waar? En vooral: wanneer?
Toen iets later bekend werd dat op 25 januari de PVV de zendtijd voor politieke partijen zou gebruiken om de film te laten zien, was het alle hens aan dek in Nederland. Premier Balkenende verscheen op televisie en waarschuwde (nogmaals) dat in de discussie over de film geen levensovertuigingen en bevolkingsgroepen nodeloos mogen worden gekwetst. Hij voegde eraan toe dat het kabinet de nodige veiligheidsmaatregelen had voorzien.
En de film? Die werd op 25 januari tóch niet uitgezonden.
En Nederland wachtte opnieuw.
We zijn eind februari, en Nederland wacht nog steeds. Fitna zou in maart worden uitgezonden, aldus Wilders. Wanneer precies? Dat weet niemand.
Nog steeds krijgt het Nederlandse politieke establishment het warm en koud tegelijk als het over dé film gaat. Zo ging afgelopen weekend SP-voorman Jan Marijnissen frontaal in de aanval tegen Wilders. Hij noemde de politicus een extreem-rechtse figuur die zich schuldig maakt aan discriminatie. De SP heeft 250 moties van de PVV en publicaties van Wilders geanalyseerd, met als doel hem te ?ontmaskeren?. Ook internationaal zorgt de film voor opschudding nog vóór hij vertoond is: de Iraanse regering heeft minister Hirsch Ballin van Justitie gevraagd de film te verbieden. Hirsch Ballin zelf en minister van Buitenlandse Zaken Verhagen hebben tevergeefs geprobeerd om de PVV-leider af te houden van het presenteren van zijn film. Ze waarschuwden hem voor de politieke en economische schade die Nederland kan lijden door de film, en voor de mogelijke vervolging van Wilders.
Een open doel voor Wilders om politiek Den Haag opnieuw een stevige veeg uit de pan te geven: hij noemde het gesprek met Hirsch Ballin en Verhagen ?pure intimidatie? en zei met volle kracht verder te werken aan de voltooiing van zijn film.
Het moeten gouden tijden zijn voor Geert Wilders. Niemand weet precies waarover zijn film gaat. Niemand weet wanneer Fitna zal worden uitgezonden. Niemand weet waar de film precies zal te zien zijn. Niemand weet iets, en toch houdt Wilders heel Nederland gegijzeld.
En wat als de film nu eens over niets zou gaan? Of meer nog: wat als er helemaal geen film zou zijn? Wat als in maart zou blijken dat heel Nederland al maanden aan het wachten is op Godot?
Geert Wilders vind ik een clown in maatpak, maar het zou een meesterlijke zet zijn. Wilders zou op geen betere manier zijn punt kunnen maken: de islam is een intolerante religie, de Koran is een gevaarlijk boek, Mohammad is een enge duivel, en van moslims moeten we allemaal bang zijn. Maandenlang, zou hij handenwrijvend zeggen, deden jullie het in je broek uit angst voor de reacties van de moslimgemeenschap op mijn film, en dat toont aan dat ik gelijk had: de islam is de meest recente beproeving voor de westerse democratieën, na die van het nazisme en het communisme.
De Nederlandse politici hebben buitenmatig paniekerig gereageerd op de dreigende woorden van de grootste populist die ze in hun rangen tellen. Op die manier hebben ze Wilders? film al groot gemaakt nog voor iemand er één seconde van heeft gezien. De verstandige weg was die van de stilte geweest. De verstandige aanpak was geweest om de vertoning van de film rustig af te wachten, en daarna te oordelen. Den Haag had Wilders luid moeten laten roepen, maar ze hadden niet zo angstig en gespannen naar hem moeten luisteren. Áls er straks een film komt, en áls die brokken maakt over de hele wereld, dan draagt de Nederlandse regering daar in grote mate de schuld van. Het succes van Geert Wilders is veel méér een gevolg van de zwakte van dit kabinet dan van de sterkte van de figuur Wilders. Dat één individu, een schertsfiguur met een geblondeerd kapsel dan nog, in staat is om een land te verlammen, toont aan dat gidsland Nederland meer dan ooit een verwarde natie is geworden.