Dames en heren, het is met een groot gevoel van eer en dankbaarheid dat ik hier vandaag voor u sta

In het kader van het festival Politricks vond op 13 maart 2014 in een volgepakt Beurskafee de Speech Battle plaats.

De teksten van de drie finalisten werden anoniem voorgelezen door een actrice Caroline Meerschaert en becommentarieerd door professionele speechwriters Luuk van Middelaar en Vincent Stuer. Het publiek stemde voor de toespraak van Anton Maertens.

Dames en heren,Het is met een groot gevoel van eer en dankbaarheid dat ik hier vandaag voor u sta. Honderd jaar geleden toonden we het slechtste waartoe Europa in staat was. In een waanzinnig stratego gingen we elkaar te lijf, gebonden door bilaterale belemmeringen, in een strijd die we de Eerste Wereldoorlog noemen, maar die in stam en nerf, een Europese oorlog was. Onze voorgangers wilden beter doen. Zij hébben beter gedaan. De lange voorspoedige vrede die we gekend hebben vanaf de jaren ‘50 is het resultaat van hun inspanningen. De Joegoslavische burgeroorlog was een pijnlijke herinnering aan die stratego, maar is in wezen het ultieme argument voor Europa en de Europese Unie. Vandaag verwelkomen we de prachtige landen aan de Adriatische zee als nieuwe lotgenoten aan de Europese tafel. Het lot schudt de kaarten en wij spelen. Mijn voorganger had een uitzonderlijk moeilijke hand met een financiële crisis die van over de Atlantische Oceaan waaide en diep, diep in onze economische welvaart en ons sociaal weefsel sneed. Het was een windvlaag die startte bij een paar financiële spelers, maar ontstak in een storm die de rest meesleurde en als een orkaan kracht won over de ganse wereldbol. Pas nu is de wind grotendeels gaan liggen.

De economische schade is groot: pas nu halen de eerste Europese landen de schade van vijf jaar crisis weer in. De menselijke schade is echter nog veel groter. Bijna 1 op 4 van onze jongeren heeft geen werk, geen collega’s en nauwelijks perspectief op beterschap. We willen en moeten beter doen. De jeugdwerkloosheid is niet te groot, ze is veel te groot. Daarom wil ik als eerste prioriteit de oorlog verklaren aan de wanhoop die werkloosheid is. Ik wil – met inachtingneming van de concurrentieregels – dat we een aanzienlijk stuk van onze Europese budgetten richten op lokale bedrijven, die nog steeds het gros van de jobs creëren. Mijn tweede prioriteit is de strijd tegen fiscale fraude en corruptie: het is een kanker in onze samenleving die we met de sterkst mogelijke middelen te lijf moeten gaan. Net als honderd jaar geleden hopen landen met hun eigen kleine fiscale akkoorden het in de achtertuin te winnen van hun naaste concurrenten of buurlanden, maar de verliezers, dat zijn wij allemaal. We laten ons uit elkaar spelen door fiscale goeroes die constant naar het andere land wijzen waar het gras groener is voor multinationals en de grote vermogens. De eindbalans is dat zij hoppen en shoppen, parkeren en verhuizen, aftrekken en doorschuiven tot enkel de aalmoezen overblijven, voor de landen die het allerlaagste tarief boden.

We moeten af van een competitie die iedereen neerhaalt. We moeten een verrijkende competitie krijgen. Ik roep alle landen op hun strijd tegen fiscale fraude op te drijven, in de lijn van wat de G20 en de OESO al hebben voorgesteld, en minimumbelastingen op te leggen. Verstandige bedrijven weten dat een overheid middelen nodig heeft voor degelijk onderwijs, onderhoud en aanleg van wegen, efficiënt openbaar vervoer, innovatie, rechtspraak, veiligheid en vele andere behoeftes. Mijn derde prioriteit is de strijd tegen klimaatverandering. Mijn voorganger heeft hier bijzonder sterk werk geleverd. Als Europa over gans de wereld geroemd wordt, dan is het wel door onze niet aflatende strijd tegen de klimaatverandering. Ik ga hier niet veel woorden aan vuil maken. Ik wil enkel dit zeggen aan de leiders van de Verenigde Staten en China: steek een tandje bij. En aan de landen die in hun doelstellingen geknipt hebben: kijk eens goed in de spiegel. Wij zijn goed op weg om onze EU2020-objectieven te halen en we leggen de lat in 2030 op -40 procent broeikasemissies. Dat is geen verre droom, of doorschuifpolitiek. Het is het moment dat uw kinderen volwassen zijn en zullen vragen welke wereld wij hebben achtergelaten aan diegene die na ons kwamen. Ik daag andere landen uit om beter te doen dan ons. Mijn vierde prioriteit is cultuur. Cultuur is de humuslaag van onze beschaving. Zoals Dario Fo ooit zei: 'Zelfs voor Europa verenigd was op een economisch niveau, of in handel, was het cultuur dat alle landen van Europa verenigde. Kunst, literatuur en muziek zijn de verenigende rode draad van Europa.' Cultuur heeft niet alleen duidelijke economische voordelen in toerisme en in de creatieve industrie, maar prikkelt ook de verbeelding en versterkt de cohesie.

We moeten de verschillende culturele uitwisselingen tussen Europese landen nog veel meer versterken. Ik geef de opdracht aan Eurostat om actief culturele gegevens te verzamelen bij de regionale en nationale overheden zodat we de kennis verbeteren, de uitwisseling versterken en het cultuurbeleid kunnen stimuleren. Een nieuw orgaan CULTEU, zal de veranderingen en indicatoren in kaart brengen, en beleidsaanbevelingen doen.

Dames en heren,In het licht van deze bijzonder grote uitdagingen, vraag ik u vandaag te denken aan Herakles, de Griekse held. Als de zoon van Zeus en het toonbeeld van kracht en goddelijkheid, werd hij geconfronteerd met een keuze: de keuze tussen twee nimfen die hem elk hartstochtelijk probeerden te overtuigen. Het makkelijke pad van Plezier, van gezapig dagdieven en ijdel vertier. Of het moeilijke pad van Plicht, van dapper leven in teken van een grootsere bestemming. We weten welke keuze Herakles maakte. Nu is het aan ons om een keuze te maken. De makkelijke weg is om te zeggen dat jonge werklozen het zelf maar moeten uitzoeken. De makkelijke weg is om te zeggen dat we minder belastingen nodig hebben omdat iedereen het zelf maar moet uitzoeken. De makkelijke weg is zeggen dat Europa maar verantwoordelijk is voor een paar percenten van de mondiale broeikasuitstoot en dat de rest van de wereld het maar moet oplossen. De makkelijke weg is zeggen dat onze eigen cultuur beter is dan alle anderen. Dames en heren, laat ons niet de makkelijke weg nemen. Laat ons de moeilijke weg nemen. Laat ons de weg nemen die onze voorgangers ook genomen hebben. Die welvaart en rechtvaardigheid combineert. Die vrede en voorspoed verenigt. Die fundamenteel Europees is. Ik vraag mensen om net als Herakles, het moeilijke pad te nemen. De moeilijke weg die naar een welvarend en rechtvaardig Europa voor iedereen leidt. Ik dank u.

De auteur, Anton Maertens, schrijft in eigen naam. In het dagelijks leven is Anton speechwriter van Joke Schauvliege, Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur.